α) Το μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων.
Το μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων (σχ. 1.5) συνδέει τον κινητήρα με τους τροχούς και περιλαμβάνει κυρίως:
Σχ. 1.5
Μηχανικό κιβώτιο ταχυτήτων.
– Έναν πρωτεύοντα άξονα, που συνδέεται με τον κινητήρα μέσω του συμπλέκτη.
– Ένα δευτερεύοντα άξονα, που συνδέεται με τους κινητήριους τροχούς.
– Έναν ενδιάμεσο άξονα πάντοτε σε σύνδεση με τον πρωτεύοντα.
Σχ. 1.6
Μοχλός ταχυτήτων.
Ο μοχλός ταχυτήτων (σχ. 1.6) επιτρέπει την αλλαγή των ταχυτήτων και χρησιμοποιείται πάντοτε μαζί με το συμπλέκτη. Κάθε αυτοκίνητο έχει σχεδιαστεί να δέχεται έναν αριθμό ταχυτήτων, συνήθως 5 ή 4 για την προς τα εμπρός κίνηση και μία για την όπισθεν. Η 1η και η 2η ταχύτητα σας βοηθούν να αναπτύξετε χαμηλή ταχύτητα με μεγάλη ροπή (ώθηση), για παράδειγμα τις χρησιμοποιείτε όταν ανεβαίνετε μιαν ανηφόρα·
οι 3η, 4η και 5η αναπτύσσουν υψηλή ταχύτητα με μειωμένη ροπή (ώθηση). Όταν ξεκινά το αυτοκίνητο, πρέπει να βάζετε την 1η ταχύτητα και όταν τεθεί σε κίνηση ανεβάζετε προοδευτικά τις ταχύτητες 2η, 3η κλπ., ανάλογα με τις συνθήκες κυκλοφορίας και την ταχύτητα που επιτρέπεται να αναπτύσσει το αυτοκίνητό σας. Όταν δεν υπάρχει επιλεγμένη ταχύτητα στο κιβώτιο, ο μοχλός βρίσκεται στο νεκρό σημείο (νεκρά) οπότε δεν μεταφέρεται ισχύς από τον κινητήρα στους τροχούς.Η επιβράδυνση γίνεται με παρόμοιες κινήσεις. Πρέπει πάντοτε να συνδυάζετε την ταχύτητα του κιβωτίου ταχυτήτων με την ταχύτητα του αυτοκινήτου, έτσι ώστε, αν θελήσετε να επιταχύνετε ξανά, ο κινητήρας να έχει την κατάλληλη ισχύ για να το κάνει.
Τα αυτοκίνητα συνήθως είναι εξοπλισμένα με στροφόμετρο, ένα όργανο στον πίνακα οργάνων (ταμπλό) που δείχνει τις στροφές του κινητήρα (σχ. 1.7). Αν το συμβουλεύεσθε έστω και με μια ματιά, σας βοηθά να αποφασίσετε για την σχέση που θα επιλέξετε στο κιβώτιο ταχυτήτων. Επειδή όμως υπάρχει κίνδυνος η παρατεταμένη παρατήρηση
του στροφομέτρου να αποσπάσει την προσοχή σας από το δρόμο, θα πρέπει να συνηθίσετε να εντοπίζετε πότε πρέπει να αλλάξετε ταχύτητα. Αυτό γίνεται και με την απόκτηση εμπειρίας για να αντιλαμβάνεσθε, αν οι στροφές του κινητήρα είναι οι κατάλληλες για την ταχύτητα με την οποία κινείται το αυτοκίνητό σας κάθε στιγμή, χρησιμοποιώντας την ακοή σας. Όταν μιλάμε για χρήση της ακοής εννοούμε πως αν η λειτουργία του κινητήρα είναι σε πολύ υψηλές στροφές και θορυβώδης, τότε πρέπει να βάλετε την αμέσως μεγαλύτερη ταχύτητα, ενώ, αντίθετα, αν είναι σε πολύ χαμηλές στροφές ή ο κινητήρας «σκορτσάρει» τότε πρέπει να κατεβάσετε ταχύτητα.
Σχ. 1.7
Στροφόμετρο.
Όσοι έχουν προβλήματα ακοής, πρέπει να μάθουν από το βιβλίο του αυτοκινήτου τους τις περιοχές των ταχυτήτων για κάθε ταχύτητα του κιβωτίου· για παράδειγμα από 20 km/h ως 50 km/h πρέπει να έχουν 2η ταχύτητα. Επίσης πρέπει να τοποθετήσουν στο αυτοκίνητό τους ένα στροφόμετρο (αν δεν υπάρχει).
Επισημάνσεις.
1) Η σωστά προσαρμοσμένη ταχύτητα του κιβωτίου, σε σχέση με την ταχύτητα κινήσεως του αυτοκινήτου, προφυλάσσει τον κινητήρα από φθορές και μειώνει την κατανάλωση βενζίνης και τις εκπομπές καυσαερίων.
2) Επειδή όταν οδηγείτε πρέπει να κοιτάτε πάντα μπροστά στο δρόμο και γενικά στον περιβάλλοντα χώρο, όπου κινείσθε, πρέπει να εξασκηθείτε να χειρίζεσθε το μοχλό ταχυτήτων στις διάφορες θέσεις χωρίς να τον κοιτάτε καθώς επίσης και να αντιλαμβάνεσθε με το χέρι σας ποια ταχύτητα υπάρχει κάθε φορά στο κιβώτιο. Όταν ο μοχλός είναι στο νεκρό σημείο (δηλ. χωρίς καμιά ταχύτητα) μπορείτε να το αντιληφθείτε, διότι μπορείτε με μικρή πίεση να μετακινήσετε τον μοχλό αριστερά - δεξιά (σχ. 1.8).
Σχ. 1.8
Τρόπος χειρισμού μοχλού ταχυτήτων.
3) Όταν θέλετε να ξεκινήσετε το αυτοκίνητο, πιέζετε ως το τέλος τον ποδομοχλό του συμπλέκτη ελευθερώνοντας εντελώς τον ποδομοχλό του γκαζιού (αν χρειάζεται πατάτε τον ποδομοχλό του φρένου με το δεξί πόδι), βάζετε την πρώτη ταχύτητα, πατάτε ελαφρά τον ποδομοχλό του γκαζιού, αφήνετε προοδευτικά τον συμπλέκτη και επιταχύνετε ομαλά το αυτοκίνητο.
4) Πριν οδηγήσετε ένα όχημα για πρώτη φορά, ελέγξτε τον αριθμό ταχυτήτων και τη διάταξη του κιβωτίου, με τη βοήθεια του σχήματος που υπάρχει επάνω στο μοχλό ταχυτήτων.
5) Στα αυτοκίνητα με αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων οι αλλαγές σχέσεως στο κιβώτιο γίνονται χωρίς τη χρήση συμπλέκτη.
6) Να αποφεύγετε να οδηγείτε με στροφές του κινητήρα τόσο υψηλές, ώστε ο δείκτης να βρίσκεται στην κόκκινη ζώνη του στροφομέτρου.
β) Το χειρόφρενο.
Το χειρόφρενο χρησιμοποιείται για να ασφαλίζει το όχημα έναντι κυλίσεως· χρησιμοποιείται πάντοτε πριν εγκαταλείψετε το αυτοκίνητο, όταν αυτό έχει σταματήσει. Συνήθως βρίσκεται στο δεξί μέρος του καθίσματος του οδηγού. Κατά κανόνα επενεργεί μόνο στους πίσω τροχούς του αυτοκινήτου.
Για να ανεβάσετε (δέσετε) το χειρόφρενο, τραβήξτε το μοχλό αποφασιστικά προς τα επάνω χωρίς να πατήσετε το κουμπί που βρίσκετε στην κορυφή της χειρολαβής του (σχ. 1.9). Μπορείτε βέβαια να δέσετε το χειρόφρενο και με πατημένο το κουμπί. Στην περίπτωση αυτή, όταν έχετε ανεβάσει το μοχλό στο επιθυμητό σημείο, πρέπει να ελευθερώσετε το κουμπί πριν αφήσετε το μοχλό. Για να το λύσετε πρέπει να τραβήξετε ελαφρά προς τα επάνω το χειρόφρενο και πιέζοντας το κουμπί προς τα μέσα να κατεβάσετε τον
μοχλό τελείως (σχ. 1.10).
Σχ. 1.9
Δέσιμο χειροφρένου.
Σχ. 1.10
Λύσιμο χειροφρένου.
γ) Το τιμόνι.
Το τιμόνι δεν χρειάζεται συστάσεις. Συστάσεις χρειάζονται για τον τρόπο που θα το κρατάτε. Κρατήστε το λοιπόν και οδηγήστε, όπως παρουσιάζεται στο σχήμα 1.11, δηλαδή με τα χέρια σας τοποθετημένα επάνω στο τιμόνι έτσι, ώστε οι παλάμες σας να σχηματίζουν, όπως οι δείκτες σε ένα κυκλικό ρολόι, κάποια ώρα μεταξύ των «
9.15 και 10.10». Η θέση αυτή σας παρέχει μεγαλύτερη ασφάλεια και σταθερότητα χειρισμού του τιμονιού.Ο πλέον εύχρηστος και ασφαλής τρόπος, για να κρατάτε το τιμόνι, είναι οι παλάμες να ακουμπούν σε αυτό, τα δάκτυλα να βρίσκονται γύρω του και οι αντίχειρες στην επάνω μεριά χωρίς να το σφίγγουν.
Σχ. 1.11
Ορθό κράτημα τιμονιού.
Προσοχή.
Σχ. 1.12
Σωστή θέση οδηγήσεως.
δ) Η κόρνα.
Όποια κι αν είναι η θέση της μπορείτε να τη χρησιμοποιείτε εύκολα, χωρίς να αφήσετε το τιμόνι. Επάνω στο αντίστοιχο χειριστήριο η κόρνα συμβολίζεται με το σύμβολο:
Ένδειξη κόρνας.
ε) Οδηγώντας σε στροφές.
Ανάλογα με τη μορφή της στροφής στρίβομε πολύ ή λίγο το τιμόνι. Σε μια κλειστή στροφή η αλληλοεπικάλυψη του ενός χεριού με το άλλο θα σας δώσει τη δυνατότητα να στρίψετε πολλές φορές το τιμόνι. Ο εκπαιδευτής σας θα σας μάθει αυτήν την κίνηση την ώρα της οδηγήσεως.
Σε μια μικρή καμπύλη (π.χ στα δεξιά) και για στροφή του τιμονιού κατά το 1/4 χωρίς αλληλοεπικάλυψη των χεριών ενεργείτε ως εξής:
– Η δεξιά σας παλάμη αφήνει τη θέση «9.15» και πιάνει το πάνω μέρος του τιμονιού [σχ. 1.13(α)].
– Η αριστερή σας παλάμη χαλαρώνει ώστε να στρίψει το τιμόνι [σχ. 1.13(β)].
– Η δεξιά σας παλάμη τραβάει το τιμόνι προς τη θέση «9.15» για να στρίψει [σχ. 1.13(γ)].
(α)
(β)
(γ)
Σχ. 1.13
Διαδοχικές κινήσεις για πραγματοποίηση μικρής στροφής προς τα δεξιά.
